علل و راه‌حل خوابگردي
علل و راه‌حل خوابگردي
علل و راه‌حل خوابگردي
نويسنده:دکتر محمدمهدي قاسمي
وقتي صحبت از اختلالات خواب مي‌شود، ذهن بيشترمان مي‌رود به سمت دير به خواب رفتن يا زوداز خواب بيدارشدن. ولي حقيقت اين است كه بيماري‌هاي خواب، طيفي بسيار گسترده‌تر از اين دو مورد دارند و يكي از آنها اختلال خوابگردي است.
حدود 10درصد از افراد در طول زندگي حداقل يك مرتبه دچار اختلال راه رفتن در خواب مي‌شوند. اين پديده كه گاه به‌صورت اختلال در مي‌آيد، توزيع وسيعي دارد و به همين ميزان ازنظر شدت و تعداد دفعات نيز گسترده است. خوشبختانه در بيشتر موارد، اين حالت ازنظر زماني كوتاه‌مدت است و بنابراين خطرناك محسوب نمي‌شود اما در مواردي كه اختلال طولاني شود، ممكن است بيمار طي اين دوره‌ها به خود صدماتي را وارد کند. عمده بيماران در گروه سني قبل از نوجواني قرار دارند. با افزايش سن از شيوع بيماري کاسته ولي به شدت آن افزوده مي‌شود. خوابگردي که سومنامبوليسم نيز ناميده مي‌شود، شامل يک رشته رفتارهاي پيچيده است که در ثلث اول شب و در خلال مراحل خوب عميق شروع مي‌شود و اغلب (ولي نه هميشه) به ترک بهتر و راه انداختن مي‌انجامد که بدون هوشياري کامل و خاطره بعدي از اين دوره است.علل خوابگردي
امروزه مشخص شده است که برخلاف تصورات گذشته، علت اختلال خوابگردي فقط محدود به مسايل رواني نمي‌شود. در اصل علت مجموعه‌اي از عوامل است که يکي از آنها استرس‌ها و فشارهاي رواني مي‌باشد. در عين حال تغيير در ميزان برخي مواد شيميايي در مغز نيز در بروز اين حالت دخيل است. گاه سوء مصرف برخي مواد نيز مي‌تواند به اين اختلال منجر شود. خستگي مفرط يا محروميت قبلي از خواب سبب تشديد حمايت مي‌شود. خوابگردي معمولا بين سنين چهار و هشت سالگي شروع مي‌شود. اوج شيوع آن در سن 12 سالگي است. در مجموع اين اختلال در ميان پسرها شايع‌تر از دخترها است. حدود 15 درصد از کودکان گاهي دچار خوابگردي مي‌شوند و اين اختلال يک زمينه خانوادگي دارد. فعاليت‌هايي که در حين اختلال خوابگردي بروز مي‌کند، فقط محدود به راه رفتن نيست. بيمار ممکن است بنشيند و به نظر بيايد که بيدار است در حالي که در خواب به سر مي‌برد، گاه بلند شده و راه مي‌رود يا حتي ترکيبي از فعاليت‌هاي پيچيده را انجام مي‌دهد مثل لباس پوشيدن، دست‌شويي رفتن، بلند کردن اشياء و جابه‌جا کردن آنها در اتاق. جالب است بدانيد که گاه فرد در عين خواب رانندگي مي‌کند. اين دوره‌ها ممکن است بسيار کوتاه (در حد چند ثانيه يا چند دقيقه) يا طولاني باشد، به طور مثال، نيم ساعت و حتي بيشتر. اين رفتار به ندرت به بيداري منجر مي‌شود که همراه با چند دقيقه اغتشاش شعور است، ولي اغلب شخص به رختخواب برمي‌گردد و صبح روز بعد چيزي از خوابگردي به ياد ندارد. برخلاف تصور عمومي مبني بر اينکه بيدار کردن فرد در چنين حالتي خطرناک است، اين کار هيچ خطري را متوجه فرد بيمار نمي‌کند. البته ممکن است زماني که او را بيدار مي‌کنيد، متوجه گيجي يا ناآگاهي او نسبت به اطراف باشيد که البته اين حالت گذرا و کوتاه مدت است. تصور غلط ديگر اين است که فرد مبتلا به اختلال خوابگردي، صدمه‌اي به خود نمي‌زند در حالي که ممکن است در حين حرکت فرد تعادل خود را از دست بدهد، زمين بخورد و يا پرت شود که نتيجه‌اي جزو آسيب‌هاي گاه جدي نخواهد داشت. به‌طور خلاصه در فردي با شرايط و خصوصيات زير، به‌وجود اختلال خوابگردي شک مي‌کنيم:
• دوره‌هاي مکرر برخاستن از بستر در حين خواب و راه رفتن که معمولا دو ثلث اول دوره اصلي خواب روي مي‌دهد.
• بيمار ضمن خوابگردي، چهر‌ه‌اي فاقد احساس و چشم‌هايي خيره دارد و نسبت به اقدام ديگران براي ارتباط با او واکنشي نشان نمي‌دهد و به دشواري مي‌توان او را بيدار کرد.
• شخص پس از بيدار شدن (چه بعد از دوره خوابگردي و چه روز بعد) نسبت به دوره اختلال، دچار فراموشي است.
• ظرف چند دقيقه پس از بيداري از دوره خوابگردي، هيچ اختلالي در فعاليت ذهني و رفتار شخص ديده نمي‌شود (هر چند در ابتدا ممکن است دوره کوتاهي از اغتشاش شعور خفيف يا اختلال جهت‌يابي وجود داشته باشد).
در چنين مواردي اغلب نياز به تست خاصي نيست و راحت تشخيص داده مي‌شود. اگر خوابگردي به دفعات رخ دهد و يا طول مدت آن زياد باشد، نياز به معاينات و تست‌هاي اضافه‌تري است تا احتمال وجود برخي اختلالات با نماي مشابه رد شود (به طور مثال برخي از انواع صرع ممکن است تا حدودي مشابه اين وضعيت باشند). با افزايش سن، از شدت حملات اين بيماري کاسته مي‌شود و همين طور از تعداد دفعات آن. ابتلا به اختلال خوابگردي در سنين بالاتر اگر براي اولين مرتبه باشد، نياز به پيگيري‌هاي بيشتري دارد و اغلب شدت هر حمله نيز بيشتر است. چه بايد کرد؟
در بيشتر کودکان با افزايش سن، بيماري به صورت خودبه‌خودي درمان و برطرف مي‌شود. آگاهي از اين امر باعث ايجاد آرامش خاطر در ميان والدين مي‌شود. در مواردي که شدت حملات زياد است، توصيه‌هايي به صورت زير وجود دارد:
• از آنجا که محروميت از خواب مي‌تواند فرد را مستعد بروز حملات کند، به همين دليل توصيه مي‌شود که زمان خواب شب براي کودکان مبتلا هميشه ثابت باشد و حتما از کمبود خواب در آنها جلوگيري به عمل آيد.
• حتما به روان‌پزشک مراجعه کنيد تا در صورت صلاحديد از روشهاي دارويي و غيردارويي براي کاهش شدت و مدت حملات استفاده شود. از جمله معروف‌ترين و موثرترين دسته‌هاي دارويي که در درمان اختلال خوابگردي به کار مي‌رود، بنزوديازپين‌ها هستند. بنزوديازپين‌ها را حتما با توصيه پزشک مصرف کنيد چرا که داروهاي موجود در اين گروه بسيار متنوع‌اند و از نظر قدرت و طول مدت اثر تفاوت‌هاي زيادي دارند. بنابراين مصرف خودسرانه آنها گاه مي‌تواند به بروز فاجعه‌اي منجر شود. اين در حالي است که مصرف بجا و به موقع اثراتي معجزه‌آسا در درمان دارد.
• استرس و اضطراب نيز در ايجاد حملات خوابگردي اثري اثبات شده دارند. حذف اين گونه عوامل در ايجاد بهبود موثر است.
• برخي از روشهاي غيردارويي مثل هيپنوتيزم يا آرام‌سازي نيز اثرات مفيدي در درمان دارند.
منبع:www.salamat.com
/ج
حدود 10درصد از افراد در طول زندگي حداقل يك مرتبه دچار اختلال راه رفتن در خواب مي‌شوند. اين پديده كه گاه به‌صورت اختلال در مي‌آيد، توزيع وسيعي دارد و به همين ميزان ازنظر شدت و تعداد دفعات نيز گسترده است. خوشبختانه در بيشتر موارد، اين حالت ازنظر زماني كوتاه‌مدت است و بنابراين خطرناك محسوب نمي‌شود اما در مواردي كه اختلال طولاني شود، ممكن است بيمار طي اين دوره‌ها به خود صدماتي را وارد کند. عمده بيماران در گروه سني قبل از نوجواني قرار دارند. با افزايش سن از شيوع بيماري کاسته ولي به شدت آن افزوده مي‌شود. خوابگردي که سومنامبوليسم نيز ناميده مي‌شود، شامل يک رشته رفتارهاي پيچيده است که در ثلث اول شب و در خلال مراحل خوب عميق شروع مي‌شود و اغلب (ولي نه هميشه) به ترک بهتر و راه انداختن مي‌انجامد که بدون هوشياري کامل و خاطره بعدي از اين دوره است.علل خوابگردي
امروزه مشخص شده است که برخلاف تصورات گذشته، علت اختلال خوابگردي فقط محدود به مسايل رواني نمي‌شود. در اصل علت مجموعه‌اي از عوامل است که يکي از آنها استرس‌ها و فشارهاي رواني مي‌باشد. در عين حال تغيير در ميزان برخي مواد شيميايي در مغز نيز در بروز اين حالت دخيل است. گاه سوء مصرف برخي مواد نيز مي‌تواند به اين اختلال منجر شود. خستگي مفرط يا محروميت قبلي از خواب سبب تشديد حمايت مي‌شود. خوابگردي معمولا بين سنين چهار و هشت سالگي شروع مي‌شود. اوج شيوع آن در سن 12 سالگي است. در مجموع اين اختلال در ميان پسرها شايع‌تر از دخترها است. حدود 15 درصد از کودکان گاهي دچار خوابگردي مي‌شوند و اين اختلال يک زمينه خانوادگي دارد. فعاليت‌هايي که در حين اختلال خوابگردي بروز مي‌کند، فقط محدود به راه رفتن نيست. بيمار ممکن است بنشيند و به نظر بيايد که بيدار است در حالي که در خواب به سر مي‌برد، گاه بلند شده و راه مي‌رود يا حتي ترکيبي از فعاليت‌هاي پيچيده را انجام مي‌دهد مثل لباس پوشيدن، دست‌شويي رفتن، بلند کردن اشياء و جابه‌جا کردن آنها در اتاق. جالب است بدانيد که گاه فرد در عين خواب رانندگي مي‌کند. اين دوره‌ها ممکن است بسيار کوتاه (در حد چند ثانيه يا چند دقيقه) يا طولاني باشد، به طور مثال، نيم ساعت و حتي بيشتر. اين رفتار به ندرت به بيداري منجر مي‌شود که همراه با چند دقيقه اغتشاش شعور است، ولي اغلب شخص به رختخواب برمي‌گردد و صبح روز بعد چيزي از خوابگردي به ياد ندارد. برخلاف تصور عمومي مبني بر اينکه بيدار کردن فرد در چنين حالتي خطرناک است، اين کار هيچ خطري را متوجه فرد بيمار نمي‌کند. البته ممکن است زماني که او را بيدار مي‌کنيد، متوجه گيجي يا ناآگاهي او نسبت به اطراف باشيد که البته اين حالت گذرا و کوتاه مدت است. تصور غلط ديگر اين است که فرد مبتلا به اختلال خوابگردي، صدمه‌اي به خود نمي‌زند در حالي که ممکن است در حين حرکت فرد تعادل خود را از دست بدهد، زمين بخورد و يا پرت شود که نتيجه‌اي جزو آسيب‌هاي گاه جدي نخواهد داشت. به‌طور خلاصه در فردي با شرايط و خصوصيات زير، به‌وجود اختلال خوابگردي شک مي‌کنيم:
• دوره‌هاي مکرر برخاستن از بستر در حين خواب و راه رفتن که معمولا دو ثلث اول دوره اصلي خواب روي مي‌دهد.
• بيمار ضمن خوابگردي، چهر‌ه‌اي فاقد احساس و چشم‌هايي خيره دارد و نسبت به اقدام ديگران براي ارتباط با او واکنشي نشان نمي‌دهد و به دشواري مي‌توان او را بيدار کرد.
• شخص پس از بيدار شدن (چه بعد از دوره خوابگردي و چه روز بعد) نسبت به دوره اختلال، دچار فراموشي است.
• ظرف چند دقيقه پس از بيداري از دوره خوابگردي، هيچ اختلالي در فعاليت ذهني و رفتار شخص ديده نمي‌شود (هر چند در ابتدا ممکن است دوره کوتاهي از اغتشاش شعور خفيف يا اختلال جهت‌يابي وجود داشته باشد).
در چنين مواردي اغلب نياز به تست خاصي نيست و راحت تشخيص داده مي‌شود. اگر خوابگردي به دفعات رخ دهد و يا طول مدت آن زياد باشد، نياز به معاينات و تست‌هاي اضافه‌تري است تا احتمال وجود برخي اختلالات با نماي مشابه رد شود (به طور مثال برخي از انواع صرع ممکن است تا حدودي مشابه اين وضعيت باشند). با افزايش سن، از شدت حملات اين بيماري کاسته مي‌شود و همين طور از تعداد دفعات آن. ابتلا به اختلال خوابگردي در سنين بالاتر اگر براي اولين مرتبه باشد، نياز به پيگيري‌هاي بيشتري دارد و اغلب شدت هر حمله نيز بيشتر است. چه بايد کرد؟
در بيشتر کودکان با افزايش سن، بيماري به صورت خودبه‌خودي درمان و برطرف مي‌شود. آگاهي از اين امر باعث ايجاد آرامش خاطر در ميان والدين مي‌شود. در مواردي که شدت حملات زياد است، توصيه‌هايي به صورت زير وجود دارد:
• از آنجا که محروميت از خواب مي‌تواند فرد را مستعد بروز حملات کند، به همين دليل توصيه مي‌شود که زمان خواب شب براي کودکان مبتلا هميشه ثابت باشد و حتما از کمبود خواب در آنها جلوگيري به عمل آيد.
• حتما به روان‌پزشک مراجعه کنيد تا در صورت صلاحديد از روشهاي دارويي و غيردارويي براي کاهش شدت و مدت حملات استفاده شود. از جمله معروف‌ترين و موثرترين دسته‌هاي دارويي که در درمان اختلال خوابگردي به کار مي‌رود، بنزوديازپين‌ها هستند. بنزوديازپين‌ها را حتما با توصيه پزشک مصرف کنيد چرا که داروهاي موجود در اين گروه بسيار متنوع‌اند و از نظر قدرت و طول مدت اثر تفاوت‌هاي زيادي دارند. بنابراين مصرف خودسرانه آنها گاه مي‌تواند به بروز فاجعه‌اي منجر شود. اين در حالي است که مصرف بجا و به موقع اثراتي معجزه‌آسا در درمان دارد.
• استرس و اضطراب نيز در ايجاد حملات خوابگردي اثري اثبات شده دارند. حذف اين گونه عوامل در ايجاد بهبود موثر است.
• برخي از روشهاي غيردارويي مثل هيپنوتيزم يا آرام‌سازي نيز اثرات مفيدي در درمان دارند.
منبع:www.salamat.com
/ج
تازه های مقالات
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}